Werken in Nederland
Werken is belangrijk in Nederland. Je hebt niet alleen rechten, maar ook plichten. Ook zijn er duidelijke regels over contracten, loon, ziekmelding, veiligheid en omgaan met problemen op de werkvloer.
Hier lees je alles wat je moet weten voor het KNM-examen.
Wat moet je weten voor het KNM-Examen?
Soorten arbeidscontracten
In Nederland zijn er verschillende contracten:
- Tijdelijk contract (bijvoorbeeld 6 maanden, 1 jaar)
- Vast contract (onbepaalde tijd)
- Uitzendcontract
- Nul-uren contract
In een contract staat onder andere:
- Salaris (Bruto en Netto)
- Werktijden
- Pauzes
- Vakantiedagen
- Proeftijd
- Functie
- Afspraken over ziekmelding
Een contract moet je altijd goed lezen voordat je tekent
Minimum Loon en Salaris
Iedere medewerker heeft recht op:
- Minimumloon (afhankelijk van leeftijd)
- Vakantiegeld (meestal 8%)
- Uitbetaling minimaal 1 keer per maand
- Hoeveel je bruto en neto verdient
- Welke belasting en premies zijn ingehouden
- Je gewerkte uren
CAO (Collectieve Arbeidsovereenkomst)
Veel bedrijven hebben een CAO. Hierin staat:
- Salarisregels
- Extra vrije dagen
- Toeslagen (avondwerk, weekendwerk)
- Pauzes
- Reiskostenvergoeding
De CAO geldt voor iedereen in dezelfde sector.
Ziek melden en Arbo-regels
Als je ziek bent:
- Meld het meteen bij je werkgever
- je werkgever meldt het bij de Arboddienst of bedrijfsarts
- Je kunt verplicht zijn naar een afspraak met de bedrijfsarts te gaan.
De bedrijfsarts beslist of je kunt werken of niet – niet je baas.
Veiligheid op het werk
Werkgevers moeten zorgen voor:
- Een veilige werkplek
- Goede materialen
- Duidelijke instructies
Werknemers moeten:
- Veiligheidsregels volgen
- Beschermingsmidddelen gebruiken
- Gevaarlijke situaties melden
UWV en werkloofheid (WW)
Als je werkloos wordt, kun je soms WW-uitkering aanvragen bij het UWV.
Hier zitten wel voorwaarden aan:
- Je hebt lang genoeg gewerkt
- Je bent zelf niet schuldig aan ontslag
- Je bent beschikbaar om nieuw werk te vinden
Pesten en problemen op het werk
Bij problemen zoals:
- Pesten
- Discriminatie
- Conflicten
- Onveilig werken
Kan je terecht bij
- Je leidinggevende
- De vertrouwenspersoon
- HR-afdeling
- Bedrijfsarts
- Vakbond
- Inspectie SZW (Arbeidsinspectie) bij ernstige zaken
Belangrijke Situaties voor het examen
Situatie: Je bent ziek. Wat doe je?
- ‘s Ochtends meteen ziek melden bij je werkgever
- Wachten op instructies
- Misschien naar de bedrijfsarts gaan
Situatie: Je krijgt te weinig loon. Wat doe je?
- Eerst vragen aan je werkgever
- Klopt het niet? > Juridisch loket / vakbond
- Blijft het probleem bestaan? > Inspectie SZM (arbodienst)
Situatie: Je contract stopt. Je werkgever vertelt dat hij je contract niet verlengt
- Vraag naar de reden
- Vraag om een schrijftelijke bevestiging
- Schrijf je in bij UWV als werkzoekende
- Mogelijk recht op WW-uitkering
Situatie: Je hebt een conflict met colega’s
- Probeer zelf het gesprek aan te gaan
- Helpt dit niet > Leidinggevende
- Helpt dit ook niet? > Vertrouwenspersoon / HR
Belangrijke woorden (KNM-woordenlijst)
| Nederlands | Betekenis |
| Arbeidscontract | Afspraken tussen werkgever en werknemer |
| Arbeidsovereenkomst | Officieel naam voor contract |
| Werkgever | Iemand die mensen werk geeft |
| Werknemer | Iemand die voor een werkgever werkt |
| Minimumloon | Het loon dat je minimaal moet krijgen |
| CAO | Afgesproken regels voor een sector |
| Loonstrook | Overzicht van je maandelijkse salaris |
| Vakantiegeld | Extra geld, meestal 8% |
| Bedrijfsarts | Arts die controleert of je kunt werken |
| Arbodienst | Organisatie voor gezonheid op het werk |
| Inspectie SZW | Overheidsdienst die controleerd op veilige en eerlijke arbeid |
| WW-uitkering | Geld voor mensen die werkloos worden |
| Proeftijd | Periode waarin jij of de werkgever makkelijk kan stoppen |
Wanneer heb je hulp nodig?
Juridisch loket
Gratis advies bij problemen met werk, contracten en salaris
Vakbond (Bijvoorbeeld FNV, CNV)
Goed bij conflicten, loonproblemen en slechte werkomstandigheden
UWV
Voor werkloosheid en re-integratie
Inspectie SZW
Voor gevaarlijke of oneerlijke werksituaties
Vertrouwensperoon / HR
Bij pesten, intimidatie of conflicten